PET

PET

PET
PET Detaylar

PET

Polietilen tereftalat (bazen poli(etilen tereftalat) olarak da yazılır) eskiden PETP veya PET-P olarak veya genellikle en yaygın PET veya PETE olarak kısaltılan polyester ailesi reçinelerinden bir termoplastik polimer reçinedir. Genelde giysiler için elyaflarda, sıvılar ve gıdalar için kaplarda, üretim için termoformda ve mühendislik reçineleri için cam elyafla birlikte kullanılır.

Aynı zamanda Birleşik Krallık'ta Terylene marka isimleriyle de anılır. Terylene ismi (poliet)ylene ter(ephthalate) kelimelerindeki "ter" ve "ylene" hecelerinin tersten birleştirilmesinden oluşur ve 1940'lara tarihlendirilir. Rusya ve eski Sovyetler Birliği'nde Lavsan ve ABD'de Dacron markasıyla satılır. Bio-PET PET'in biyo bazlı muadil 'idir.
Dünya PET üretiminin çoğunluğu sentetik elyaflar içindir (%60'ın üzerinde) ve şişe üretimi küresel talebin yaklaşık %30'unu oluşturur. Tekstil uygulamaları bağlamında PET genel adı polyester ile anılırken PET kısaltması genellikle ambalajla ilgili olarak kullanılır. Polyester dünya polimer üretiminin yaklaşık %18'ini oluşturur ve polietilen (PE), polipropilen (PP) ve polivinil klorür (PVC)'den sonra en çok üretilen dördüncü polimerdir. Polietilen tereftalat polikondenzasyon metoduyla üretilir. PET monomer etilen tereftalatın tekrarlayan (C10H8O4) birimlerle polimerize birimlerinden oluşur.

En önemli kullanım avantajı tamamen geri dönüşebilir olmasıdır. Diğer plastiklerden farklı olarak polimer zincirleri sonraki kullanımlar içinde eski halini alır. PET reçine tanımlama kodu olarak 1 ile ifade edilir.

İşlenmesine ve termal geçmişine bağlı olarak polietilen tereftalat hem amorf (şeffaf) hem de yarı kristal polimer olarak var olabilir. Yarı kristalli malzeme kristal yapısına ve parçacık boyutuna bağlı olarak şeffaf (parçacık boyutu 500 nm 'den az) veya opak ve beyaz (parçacık boyutu birkaç mikrometre'ye kadar) görülebilir.
İnce film olarak üretildiğinde PET sıklıkla alüminyum ile kaplanır; yansıtıcı ve opak bir hale gelir. PET şişeler mükemmel bariyer malzemesi olup özellikle meşrubatlar için çok yaygın kullanım alanı vardır.

Elyaf veya cam partikül dolgulu olduğunda kayda değer bir şekilde sert ve daha uzun ömürlü olur. Monomer bis (2-hidroksietil) tereftalat bir yan ürün olarak suyla tereftalik asit ve etilen glikol arasındaki esterifikasyon reaksiyonu ile sentezlenebilir (bu aynı zamanda yoğunlaşma reaksiyonu) veya transesterifikasyon etilen glikol ile dimetil tereftalat (DMT) arasında bir yan ürün olarak metanol ile reaksiyon yoluyla olur. Polimerizasyon monomerlerin yan ürün olarak suyla (esterleştirme/karşılıklı esterleştirmeden hemen sonra yapılır) polikondansasyon reaksiyonu yoluyla gerçekleştirilir.
 

Fiziksel Özellikleri

Doğal haliyle PET renksiz, yarı kristal bir reçinedir. Nasıl işlendiğine bağlı olarak PET yarı sert ila sert olabilir ve çok hafiftir. İyi bir gaz ve makul nem bariyeri oluşturmanın yanı sıra solventlere ve alkole karşı iyi bir bariyer (ek "bariyer" işlemi gerektirir) görevi yapar. Serttir ve darbeye dayanıklıdır. PET kloroform ve ayrıca toluen gibi bazı diğer kimyasallara maruz kaldığında beyazlaşır.

Polyester elyaflar haricinde ticari ürünler için yaklaşık %60 kristalleşme üst sınırdır. Berrak ürünler amorf katı oluşturmak için erimiş polimerin Tg cam geçiş sıcaklığı altında hızla soğutulmasıyla üretilebilir. Cam gibi, eriyik soğutulurken moleküllerine düzenli, kristal şeklinde kendilerini düzenlemek için yeterli zaman verilmediğinde amorf Pet oluşur. Oda sıcaklığında moleküller yerinde donar ancak Tg üzerinde ısıtarak içlerine yeterli ısı enerjisi geri verilirse kristallerin çekirdeklenmesini ve büyümelerini sağlayarak moleküller yeniden hareket etmeye başlarlar. Bu yöntem katı hal kristalizasyonu olarak bilinir.

Yavaş soğumaya bırakıldığında erimiş polimer daha kristal bir malzeme oluşturur. Bu malzeme tek bir büyük kristal oluşturmak yerine şekilsiz bir katıdan kristalize edildiğinde birçok küçük kristalit içeren sferulitler'e sahiptir. Işık kristalitler ve aralarındaki amorf bölgeler arasındaki sınırları geçerken dağılma eğilimindedir. Bu saçılma kristalli PET'in çoğu durumda opak ve beyaz olduğu anlamına gelir. Elyaf çekme neredeyse tek kristalli bir ürün üreten birkaç endüstriyel işlemden biridir.

Polietilen tereftalat polardır. Polar olduğundan moleküller arası çekim kuvveti büyüktür. PET Molekülleri lineer ve ağ olmaksızın oluşmaktadır. Bu özelliklerin ikisi de yarım kristal olma hali ve faser hali için şarttır. PET moleküllerinin lineer olması ve ağ oluşturmaması 80 °C bile formunu bozmamasını ve kırılmaya karşı dayanıklı olmasını sağlar.

Kayma ve kaynak olma özelliği iyidir. Yumuşamaya başladığı sıcaklık aşağı yukarı 70 ile 80 °C arasındadır. Kristal haldeyken 140 °C nin üzerine de çıkabilir. Erime noktası (Kristalizasyon derecesi ve polimerizasyon derecesine bağlı olarak 235 ve 260 °C arasındadır.

 

İçsel Viskozite

PET'in en önemli özelliklerinden biri içsel viskozite (IV) olarak adlandırılır.

Malzemenin içsel viskozitesi gram başına desilitre (d/g) cinsinden ölçülen konsantrasyona göreceli viskozitenin sıfır konsantrasyonuna ekstrapolasyonuyla bulunur. İçsel viskozite polimer zincirlerinin uzunluğuna bağlıdır ancak sıfır konsantrasyona ekstrapole edilmesinden dolayı hiçbir birimi yoktur. Polimer zincirleri ne kadar uzun olursa zincirler arasında o kadar fazla dolaşma olur ve bu nedenle viskozite o kadar yüksek olur. Belirli bir reçine partisinin ortalama zincir uzunluğu polikondensasyon sırasında kontrol edilebilir.

 

Elyaf Derecesi

0.40–0.70 Tekstil
0,72–0,98 Teknik, lastik kordon

Film Derecesi


0,60–0,70 BoPET (çift yönlü yönlendirilmiş PET film)
0,70–1,00 termoform için Tabaka kalitesi

Şişe Derecesi

0,70–0,78 Su şişeleri (düz)
0,78–0,85 Gazlı meşrubat sınıfı
Monofilaman, mühendislik plastiği

1,00–2,00

Kurutma

PET higroskopik 'dir yani çevresindeki suyu emer. Ancak bu "nemli" PET daha sonra ısıtıldığında su hidrolize eder PET'in esnekliğini azaltır. Bu nedenle reçine enjeksiyon makinesinde işlenmeden önce kurutulmalıdır. Kurutma PET işleme ekipmanına beslenmeden önce bir kurutucu veya kurutucular kullanılarak gerçekleştirilir.

Kurutucunun içinde sıcak kuru hava reçineyi içeren haznenin dibine basılır böylece sıcak hava peletlerden yukarı akar ve yol üzerindeki nemi giderir. Sıcak nemli hava haznenin üstünden ayrılır ve önce bir son soğutucudan geçirilir çünkü nemi soğuk havadan çıkarmak sıcak havadan daha kolaydır. Ortaya çıkan soğuk nemli hava daha sonra kurutucu bir yataktan geçirilir. Son olarak kurutucu yatağından çıkan soğuk kuru hava bir proses ısıtıcısında yeniden ısıtılır ve kapalı bir döngüde aynı proseslerden geri gönderilir. Genelde reçinedeki artık nem seviyeleri işlemeden önce milyonda 50 parçadan (milyon parça reçine başına su payı, ağırlıkça) az olmalıdır. Kurutucunun kalma süresi yaklaşık dört saatten kısa olmamalıdır. Bunun nedeni malzemenin 4 saatten daha kısa bir sürede kurutulmasının 160 °C'nin üzerinde bir sıcaklık gerektirmesidir; bu sıcaklıkta hidroliz kurutulmadan önce peletlerin içinde başlar.

PET ayrıca basınçlı hava reçine kurutucularda da kurutulabilir. Basınçlı hava kurutucuları kurutma havasını yeniden kullanmaz. Kuru, ısıtılıp sıkıştırılmış hava kurutucuda olduğu gibi PET pelletler arasında dolaştırılır ve ardından atmosfere verilir.


 

Tarihi

PET, 1941 yılında John Rex Whinfield, James Tennant Dickson vr işverenleri Calico Printers' Association tarafından İngiltere, Manchester'da patentlendi. PET şişe ise 1973 yılında patentlenmiştir.

Lütfen Bekleyin...